In Memoriam aan Jan Westra [19.02.1947 – 21.03.2025] door Mick Eekhout

Jan  Westra brengt een aantal goede herinneringen bij me op. Graag neem ik de gelegenheid om wat gedachten over hem te beschrijven. Ik denk dat we elkaar in Eindhoven leerden kennen bij de inauguratie van Hubert-Jan Henket.  Dat moet in 1984 geweest zijn. Vijf jaar later werd Booosting opgericht. Daar was Jan Westra ook bij betrokken. Hij verzon de naam ‘Booosting’ met name met de drie ‘O’s van Ontwerpen, Onderwijs en Onderzoek. Jan maakte ook vanuit Eindhoven deel uit van het eerste bestuur van Booosting onder voorzitter Jan Brouwer. Hij kwam graag naar de bestuursvergaderingen in Den Haag en de avonden van Booosting ergens in het land. Hij reed een grote Citroën. Al vrij snel werd duidelijk dan Jan B en Jan W heel andere karakters hadden: de een meer een praktiserend architect, de ander meer een beschouwer, een schrijver en een dichter, goed met woorden en gedichten. Dat leidde dan weer tot artikelen in bouwmagazines waarin ze het openlijk met elkaar oneens waren, maar altijd vriendschappelijk. Dat duurde een aantal maanden. Toen was de leut er af en betijde de verschillen. Want Jan Westra was heel welkom vanuit het Eindhovense. Ik heb dat als eerste secretaris van een afstand met genoegen zien gebeuren.

Jan Westra zorgde als hoofdredacteur voor de publicatie van het blauwe Booosting-boek ‘Tussen Traditie en Experiment’. Al zijn Booosting publicaties zijn nu historisch en zeker naleesbaar geworden.

Toen Jan Brouwer in 1990  als hoogleraar werd benoemd aan de TU Delft, droeg hij het voorzitterschap van Booosting met genoegen en veel vertrouwen over aan Jan Westra. Ik werd in 1991 benoemd in Delft, dus vanaf die tijd had ik mijn handen meer dan vol en raakte de dagelijkse gang van zaken uit mijn zicht. Maar de bezoeken aan de Booosting-avonden waren memorabel, ook dank zijn kritische leden zoals Michiel Cohen die er een vrolijke en kritische boel van maakte. Het waren heftige tijden, die eerste jaren van Booosting.

Vanuit Booosting en ook vanuit de TU’s bleven we contact houden. Jan en ikzelf waren uit heel ander hout gesneden. Jan was een beschouwer, zoals gezegd een dichter en een afstandelijke en kritische schrijver. Hij vond de naam ‘Archineer’ uit als een combinatie van de ontwerpende architect en de op uitwerking en uitvoering gerichte engineer en introduceerde die naam in de bouw in Nederland. Bij de tentoonstelling vlak na de oprichting van Booosting liet Jan een vinding zien van twee gewelfde stukken glas die als een golflijn in elkaar pasten en waarvan hij verwachtte dat het een heel andere zonlicht brekingsindex zou hebben. Hij deed het voor en het werkte inderdaad onder water, in de badkuip. Maar, was nog niet een succes boven water. Het deed toch mee met de tentoonstelling in Rotterdam.

Jan hield een zekere afstand tot innovatieve ontwerpontwikkelingen, daar zat veel risico van onbestuurbaarheid in. Hij had ook oog voor de mislukkingen en niet- gelukte inspiraties dan van de gelukte producten die ook marktwaardig waren. Hij was meer een filosofisch onderzoeker dan een succesvol ontwerper. Vanuit zijn positie kon hij heel goed anderen stimuleren. Dat deed hij dan ook veelvuldig en dat daarvoor werd hij zeer gewaardeerd. Jan was een prima voorzitter, kon je uitdagen en iedereen zijn inbreng laten hebben. Hij heeft mij vanwege mijn dadendrang wel eens als te duwend gezien, maar met veel mensen in dienst en de daaruit volgende persoonlijke aansprakelijkheid, was dat als attitude niet te vermijden. Wel bewust van onze verschillen in aanpak, hebben we meningsverschillen gehad, maar die ontaardden nooit. Hij werd in 1996 benoemd als hoogleraar op Bouwkunde TU Eindhoven en publiceerde zijn lezenswaardige oratie vol met gedichten en woordspelingen.

Jan was ook als decaan prettig in de omgang toen in 2008 toen er een nationaal programma opgezet werd om de bouw over de recessie heen te helpen. Ik denk in dit soort lijnen over Jan Westra en ik hoop dat hij vanuit Eindhoven goed herdacht wordt. In 2013 hebben we het 25-jarig jubileum van Booosting gevierd met een dik boek waarin Jan ook als bijdrage schreef ‘Een aanstekelijke glimlach’.

Hij was ook van de partij toen we Moshe Zwarts herdachten, vijf jaar geleden. Twee jaar geleden was het voor Jan al te moeilijk om deel te nemen aan het livre des amis toen Jan Brouwer 88 jaar oud werd en twee maanden erna zou gaan hemelen.

Maar de vele publicaties van Jan Westra zijn nu nog waardevoller geworden dan ze al waren tijdens het schrijven. De humor van zinnen als ‘Het ontwerpen van architectuur en versus de architectuur van het ontwerpen’ blijven een aanstekelijke glimlach en een goede herinnering aan Jan Westra voortbrengen. De Raad van Toezicht nu permanent op afstand gezet.

Mick Eekhout,

medeoprichter van Booosting in 1988